Amerika’yı Anlamanın En Güzel Hikâyesi
Amerika’nın tecrübeli bankacılarından biri, emekli olduktan sonra Amerika’nın batısında küçük bir köye taşınır ve burada özel bir banka açar. Köy halkına ve çevredeki çiftçilere hizmet vermeye başlar.
Bir gün bir çiftçi, bankadan 10 dolar kredi almak ister. Banka memuru onu güler yüzle karşılar ve başvurusunu kabul eder. Ancak banka bu krediyi verebilmek için bir teminat ister. Çiftçinin teminat olarak verebileceği tek şey ise… bir eşektir!
Memur, kararsız kalır ve bankanın müdürüne danışır. Müdür şöyle der:
“Hiç sorun değil, eşek de gayet iyi bir teminattır.”
Böylece kredi verilir, teminat olarak da eşek alınır.
Ancak ödeme günü geldiğinde çiftçi yeniden bankaya gelir ve şöyle der:
“Param yok, borcumu ödeyemem.”
Memur sinirlenir:
“O zaman eşeğini alacağız.”
Çiftçi cevaplar:
“Maalesef eşek bu sabah öldü…”
Memur, telaşla müdüre gider ve durumu anlatır:
“Sorun büyük efendim, adam borcunu ödeyemiyor, eşek de ölmüş.”
Müdür gayet sakin bir şekilde:
“O halde eşeği borca karşılık alalım,” der.
Memur şaşkın:
“Ama efendim, eşek ölü, değersiz bir mal oldu artık! Bankacılıkta buna ‘zehirli varlık’ denir. Böyle kötü varlıklar sistemi çökertir!”
Müdür, tebessümle cevap verir:
“Sabırlı ol. Bak şimdi ne yapacağız…”
Müdür, eşek için bir piyango düzenlemeye karar verir.
Büyük ödül: “Çiftçinin enerjik eşeği!”
Piyango biletlerini tanesi 1 dolardan satarlar. Tam 1000 bilet satılır.
Ve beklenen gün gelir:
Kazanan talihli, sabah bankaya gelip büyük ödülünü görmek ister. Müdür, onu eşeğin yanına götürür ve… tabii ki kazanan kişi, ödülünün ölü bir eşek olduğunu görünce şoke olur!
Talihli hemen itiraz eder. Müdür ise özür dileyip, ona 1 dolarını geri verir ve üzerine bir de 10 dolar tazminat öder. Yani toplam 11 dolar…
Memur, hayret içinde müdüre döner ve der ki:
“Efendim, aslında bu işten zarar ettik sanmıştım ama toplamda 989 dolar kazandık!”
Müdür, gülümseyerek cevap verir:
“Evet, çünkü zararı tek başımıza değil, bütün köy halkına paylaştırdık. Zehirli varlıkları tek başına yutarsan ölürsün. Ama herkes bir parça alırsa sadece biraz hastalanırlar. Böylece biz hayatta kalırız.”
Ve ekler: “İster 1000, ister 1 milyon, ister 1 milyar bilet bastırayım, insanlar eşeğin öldüğünü bilmediği sürece bu biletleri alacaklar.”
⸻
Hikâyeden çıkarılacak ders:
İşte Amerika bu!
Eşeği ölmüş, ama hâlâ o eşeği bütün dünyaya satmaya devam ediyor.
Bu hikâyeyi Georgetown Üniversitesi Ekonomi Profesörü İbrahim Oweis anlatıyor.
Bugün Amerika, borç tavanını yükseltmek istiyor, yani daha fazla dolar basmak niyetinde…
Ama ne karşılığında?
Amerika’nın net varlıkları aslında eksi 44 trilyon dolar.
Yani eşek öleli çok oldu… ama yeşil piyango biletleri (dolarlar) hâlâ satılıyor!