Türkün sevimeme sebebi ? Çağımızda çoğu akıllı telefon sayesinde istediğiniz birşeyi anında karşı tarafa tercüme edebilen ücretsiz aplikasyon - programlar var.  Fakat yinede Orta Asya'da yakın tarihe kadar tüm cumhuriyetlerde kullanılan ortak dil Rusça bugün bile şaşırtıcı şekilde hala işe yarıyor. Ancak Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Kırgızistan'da Özellikle Özbekçe ve Kazakça gibi yerel ‘Türk’ dillerini öğrenmek önem kazanıyor. Türkü çıkartırsan Tarih diye birşey kalmaz'' misali, KIZIL ELMA - Güneşin battığı Atlantik kıyısından - Pasifik okyanusuna kadar uzanan çok geniş bir coğrafyada, Türkçe, Azerice, Özbekçe ve Kazakça aynı büyük dil ailesine ait fakat birbirlerini ne kadar anlayabiliyorlar? Türkçe konuşan biri, Semerkand'da ya da Almatı'de yapılan bir konuşmayı anlayabilir mi? Türk dil ailesine genel bakış yapalım. Türk dilleri, batıda Macar, Sırbistan, Makedonya, Arnavutluk, Gagavuzya, Kırım gibi -  Türkiye'den doğuda Çin'in batısına kadar uzanan geniş bir alanda 370 milyondan fazla insan tarafından konuşulan büyük bir dil ailesini oluşturur. Ortak bir kökene sahiptirler ama zamanla farklı kollara ayrılmış dört dil, iki ana daldan gelmektedir. Türkçe ve Azerice ’Oğuz’ koluna aittir. Bunlar Türkiye, Azerbaycan, Kuzey Irak, Kafkaslar, Kırım ve İran’ın Kuzey batı bölgelerinde konuşulmakta olup birbirine çok benzer gramer ve kelime dağarcığına sahiptir. Diğer yandan, Özbekçe - Çağatay kolundan gelir ve yüzyıllar boyunca Farsça ve Arapçadan etkilenmiştir. Kazakça ise Sovyet geçmişinden dolayı daha muhafazakâr gramer yapısına ve Rusça etkisine sahip olan ‘Kıpçak’ kolundandır. Aynı aileye ait olsalar da bu diller telaffuz, kelime dağarcığı ve yazı sistemlerinde ayrılmışlardır. Bazıları Latin alfabesi kullanırken, diğerleri Kiril alfabesi ya da tarihsel olarak Arap harflerini kullanır. Büyük soru ise, bir dili konuşan biri diğerlerini ne kadar anlayabiliyor? Latin alfabesi Türkçe ve 1991 sonrası Azerice tarafından kullanılıyor. Özbekçe resmî olarak Latin alfabesi kullanıyor ama hâlâ zaman zaman Kiril alfabesi de kullanılıyor. Kiril alfabesi Kazakça, Kırgızca, Tatarca, Başkurtça ve Yakutça için kullanılıyor. Arap alfabesi ise Çin’deki Doğu Türkistan - Uygur Türkleri tarafından hâlâ kullanılıyor. Tüm Türk dilleri yapısal olarak derin benzerliklere sahip olsa da, karşılıklı anlaşılırlık konuşma hızına, dile maruz kalma süresine ve dal farklarına göre büyük ölçüde değişir. Genel olarak: Türkçe ve Azerice %80–90 oranında anlaşılır, çünkü aynı Oğuz kolundandır. Özbekçe ve Kazakça coğrafi yakınlık ve ortak Sovyet etkileri nedeniyle sadece %50–60 anlaşılır, Azerice ve Özbekçe ortak İslamî ve Fars kültürel miras sayesinde. %35–45 arasında örtüşür, Türkçe ile Özbekçe ve/ya Kazakça ise %25–40 oranında anlaşılır. Peki, Kazakça ile Özbekçe ne kadar benzer ? diye sorulursa ikisi de Türk dili ve birbirine oldukça benzer. Anlamak için yeterli mi? Evet. Örneğin bu dört Türk dili ortak köklere sahip olsa da, karşılıklı anlaşılırlık zaman zaman şaşırtıcı şekilde değişiyor. Türkçe ve Azerice konuşanlar genelde kolay anlaşıyor. Ancak Orta Asya'ya geçtiğinizde sesler biraz değişiyor, ödünç kelimeler giriyor ve dil bilgisi dallanıyor. Yine de, dilde aile benzerliği hep mevcut.  Sadece dille ilgili değil, Özbekçe ve Kazakçayı öğrenmek, sadece iletişim için değil, onlarla – geçmiş ortak kültürümüzle bağ kurmak için önemli.  Eğer bu dillerden birini konuşuyorsanız ya da öğreniyorsanız, diğerlerini ne kadar anladığınızı Türk dillerini keşfetmek, bana bir dil ailesinin bile ne kadar çeşitli olabileceğini araştırmakla olur.