Türkiye Cumhuriyeti'nin kalkınma ve ekonomik büyüme programlarıyla doğrudan veya dolaylı olarak ilişkili, ikonik sayılabilecek 10 kitap
Toplumların kalkınmasında en önemli faktörlerden biri ekonomik güçtür. Ekonomisi güçlü olan devletlerin refahı ile birlikte gelişen kültürel zenginlikler, başka toplumlara örnek olur.
Osmanlı (a) cumhuriyet dönemi ilk yıllar (b) 1960 - 1980 arası (c) ve günümüze dek (d) bölümlerle ilgili Ekonomik çalımaları kapsayan EN ÖNEMLİ on kitap:
1. Türkiye'nin İktisadi Gelişmesi – Sabahattin Zaim
- Türkiye'nin ekonomik kalkınma sürecini Osmanlı'dan Cumhuriyet dönemine kadar inceler.
- Tarım, sanayi ve hizmet sektörlerindeki dönüşümleri analiz eder.
- Devletçilik ve liberal politikaların ekonomiye etkilerini değerlendirir.
- Sosyal adalet ve gelir dağılımı konularına önem verir.
- İslami perspektifle iktisadi gelişmeyi yorumlayan özgün bir eserdir.
2. Türkiye'nin Planlı Kalkınma Dönemi – Korkut Boratav
- 1960-1980 arasındaki planlı kalkınma dönemini ele alır.
- Devletin sanayileşme ve ekonomik düzenleme rolünü inceler.
- DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) ve beş yıllık kalkınma planlarını analiz eder.
- İthal ikameci politikaların başarı ve sınırlarını tartışır.
- 1980 sonrası neoliberal dönüşümle kıyaslamalar yapar.
3. Türkiye İktisat Tarihi – Korkut Boratav
- Osmanlı'dan günümüze Türkiye ekonomisinin evrimini anlatır.
- Feodal yapıdan kapitalist ekonomiye geçiş sürecini irdeler.
- Dünya ekonomisiyle entegrasyon ve krizleri inceler.
- Sınıf mücadeleleri ve devlet-sermaye ilişkilerine odaklanır.
- Marksist bir perspektifle yazılmış eleştirel bir tarih çalışmasıdır.
4. Kalkınma İktisadı – Nur Keyder
- Kalkınma iktisadının temel kuramlarını özetler.
- Azgelişmişlik, sanayileşme ve dışa bağımlılık sorunlarını tartışır.
- Türkiye özelinde kalkınma deneyimlerini değerlendirir.
- Küreselleşme ve neoliberal politikaların etkilerini sorgular.
- Alternatif kalkınma stratejileri önerir.
5. Türkiye'de Kapitalizmin Gelişimi – M.A. Ağaoğulları & Sungur Savran
- Türkiye'de kapitalizmin tarihsel gelişimini analiz eder.
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçişte ekonomik yapıdaki değişimleri inceler.
- Devlet eliyle kapitalistleşme sürecini ele alır.
- 1980 sonrası neoliberal politikaların etkilerini değerlendirir.
- Sol bir bakış açısıyla sermaye birikim süreçlerini yorumlar.
6. 100 Soruda Türkiye'de Planlama – İlhan Tekeli & Selim İlkin
- Türkiye'de planlama deneyimini soru-cevap formatında sunar.
- Devlet Planlama Teşkilatı'nın kuruluş ve işleyişini açıklar.
- Kalkınma planlarının hedefleri ve uygulamadaki aksaklıkları irdeler.
- Planlamanın siyasi ve bürokratik boyutunu ele alır.
- 1960-1980 arası dönemi merkeze alan bir kaynaktır.
7. Türkiye'de Devletçilik – Ahmet Güner Sayar
- Cumhuriyet'in erken dönemindeki devletçi ekonomi politikalarını inceler.
- Atatürk dönemi sanayileşme hamlelerini detaylandırır.
- Karma ekonomi modelinin teorik temellerini tartışır.
- Özel sektör-devlet işbirliği ve çatışmalarını ele alır.
- Liberal eleştirilere karşı devletçiliği savunan bir perspektif sunar.
8. İktisadi Kalkınma ve Türkiye – Ziya Öniş
- Kalkınma iktisadının temel kavramlarını Türkiye bağlamında yorumlar.
- İthal ikameci ve ihracata yönelik büyüme modellerini karşılaştırır.
- 1980 sonrası dışa açılma sürecinin sonuçlarını değerlendirir.
- Kurumlar ve politik ekonomi perspektifinden analizler yapar.
- Güncel kalkınma sorunlarına çözüm önerileri sunar.
9. Türkiye Ekonomisi: 1980 Sonrası Dönüşüm – Ercan Uygur & A. Erinç Yeldan
- 1980'lerde başlayan neoliberal dönüşümü mercek altına alır.
- Özelleştirme, finansal serbestleşme ve enflasyon dinamiklerini inceler.
- IMF ve Dünya Bankası politikalarının etkilerini tartışır.
- Gelir dağılımı ve işsizlik gibi sosyal sonuçları analiz eder.
- Heterodoks iktisat perspektifiyle eleştirel bir yaklaşım benimser.
10. Kalkınma: Kuram ve Uygulama – Dani Rodrik
- Kalkınma iktisadındaki farklı teorik yaklaşımları karşılaştırır.
- Kurumlar, coğrafya ve kültürün kalkınmadaki rolünü vurgular.
- "Tek doğru model yoktur" tezini savunur.
- Türkiye, Çin ve Güney Kore gibi ülkelerden örnekler sunar.
- Pragmatik ve esnek politikalar öneren bir rehber niteliğindedir.
Bu özetler, kitapların temel argümanlarını ve perspektiflerini yansıtmaktadır
Kitaplara Göre Tematik Sınıflandırma:
Planlı Kalkınma ve Devlet Müdahalesi:
Korkut Boratav – Türkiye'nin Planlı Kalkınma Dönemi
İlhan Tekeli & Selim İlkin – 100 Soruda Türkiye'de Planlama
Ahmet Güner Sayar – Türkiye'de Devletçilik
Bu kitaplar, özellikle 1960-1980 arası dönemde uygulanan 5 yıllık kalkınma planları, DPT'nin yapısı ve devletin yönlendirici rolünü anlamakdir.
Neoliberal Dönüşüm ve 1980 Sonrası:
Ercan Uygur – Erinç Yeldan – Türkiye Ekonomisi: 1980 Sonrası Dönüşüm
Ziya Öniş – İktisadi Kalkınma ve Türkiye
Dani Rodrik – Kalkınma: Kuram ve Uygulama
Bu eserlerde 24 Ocak kararları, IMF-Dünya Bankası ilişkileri, özelleştirmeler ve ihracata dayalı büyüme modeli gibi konular işlenir.
Kuramsal ve Tarihsel Arka Plan:
Sabahattin Zaim – Türkiye'nin İktisadi Gelişmesi
Korkut Boratav – Türkiye İktisat Tarihi
Nur Keyder – Kalkınma İktisadı
Ağaoğulları & Savran – Türkiye’de Kapitalizmin Gelişimi
Cumhuriyet’in ilk yıllarından başlayarak günümüze kadar gelen ana yönelimleri anlatır bu kitaplar Türkiye’nin ekonomik altyapısının tarihsel temellerini kavramak için önemlidir.