Yap-İşlet-Devret Modeliyle SOYGUN 1980’lerden günümüze Türkiye'de uygulanmaya başladığı Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle Türkiye’de hayata geçirilen bazı projelerin devlete ve halka yüklediği maddi kayıplar çok büyük boyutlara ulaşmıştır. Ana guruplar olarak: Köprüler Toplam uzunluk: yaklaşım viyadükleri dahil toplamda 2.907 metre, Yapım Maliyeti $ 1,5 milyar denen Osmangazi Köprüsü için verilen günlük 40.000 araç garantisine karşın, ortalama geçiş sayısı yıllar boyunca 15.000 civarında kalmış, bu farkın karşılığı olarak yalnızca 2022 yılında devlet bütçesinden şirkete yaklaşık 3.6 milyar TL ödeme yapılmıştır. Benzer şekilde, Avrasya Tüneli için verilen garanti sayısı olan 68.500 araç/gün de sık sık aşılmadığı için devletin 2023 yılı için tünel işletmecisine yaptığı ödeme 1.2 milyar TL’yi bulmuştur.Bu sürede devletin şirkete toplam ödeme yükü: yaklaşık 15-20 milyar dolar Oysa, İstanbul Hava Limanında çalışan 38.ooo işçinin nerdeyse yarısını oluşturan Çinlilerin yaptığı Hong Kong–Zhuhai–Macao Köprüsü (HZMB), seyahat süresini yaklaşık dört saatten 30 dakikaya indiren devasa altyapı projesi, ömrü 120 yıl olarak planlanmış her yönde üç şerit olmak üzere toplam altı şeritli bir otoyol olarak tasarlanan köprü, toplamda 55 kilometre uzunluğunda dünyanın en uzun deniz geçişi ve açık deniz sabit bağlantısı unvanına sahip, üç adet kablo destekli köprü, 6,7 kilometrelik bir deniz altı tüneli ve dört yapay adadan oluşan bir köprü-tünel sisteminde çalışmaları 2009'da başlamış, 2018'de tamamlanmış Köprü, Toplam inşaat maliyeti $ 18,8 milyar olarak gerçekleşmiştir.   Şehir Hastaneleri (20’den fazla merkez) Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle inşa edilmekte ve bu projeler kapsamında devlet, özel şirketlere, sonunda hepsini halkın ödeyeceği faturalar akla zarar anlaşılmaz devlet garantileri veriliyor. Bazı hastaneler için kişi başı hasta garantisi verilmiş, Sözleşme süresi: 25 yıl, Toplam yatırım maliyeti: Yaklaşık $ 30 milyar projelere Devletin her yıl ödediği kira + hizmet bedeli: $ 5 milyar. Toplam kamu yükü: En az 125 milyar dolar (yatırım + kira + hizmet) Genellikle 25 yıllık sözleşmelerle Devlet, Doluluk Oranı Garantisi: şehir hastanelerine %70 doluluk oranı garantisi verirken Kira ve Hizmet Bedeli Ödemeleri:hastaneleri işleten şirketlere kira ve hizmet bedeli ödemeleri yapmaktadır. 2022 yılı bütçesinde şehir hastaneleri için ayrılan ödenek 21.5 milyar TL olup, bunun yaklaşık 14 milyar TL'si kira ödemeleri, 7.5 milyar TL'si ise hizmet alımları için planlanmıştır. Uluslararası standartlara göre Hasta Başına düşen kapalı alan miktarı genellikle 150 m² iken Türkiye'de devlet Şehir hastanelerinde yatak başına düşen kapalı alan ortalama 287 m² üzerinden özel şirketlere ödeme yaparken Bu çok yüksek fahiş metrekare oranları, hastanelerin inşaat ve işletme maliyetlerini artırmakta ve enerji tüketimi, temizlik, bakım gibi giderlerde artışa neden olmaktadır.   Ankara Etlik Şehir Hastanesi: Yatak başına 313 m². Bursa Şehir Hastanesi: Yatak başına 351 m². Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi: Yatak başına 375 m². E Bu yüksek metrekare oranları, hastanelerin inşaat ve işletme maliyetlerini artırmakta ve enerji tüketimi, temizlik, bakım gibi giderlerde artışa neden olmaktadır ve devletin özel şirketlere sunduğu anlaşılmaz derecede uzun vadeli garantiler ve yüksek hasta başına düşen hiçbir ülkede olmayan alan miktarlarıyla dikkat çekmektedir. Oysa: Kıyaslama yapıldığında örneğin: İngiltere'de Yatak Başına Düşen Alan Standartları Tek Kişilik Odalar: Bu odaların toplam alanı en az 23.5 m² olmalıdır.. Çok Yataklı Odalar: Dört yataklı odalar için toplam alan en az 72.5 m² olarak belirlenmiştir. Bu, yatak başına yaklaşık 18.1 m² Yoğun Bakım Yatak Alanı: Her bir yoğun bakım yatağı için önerilen minimum alan 25.5 m²'dir.   Hava limanları Zafer Havalimanı (Kütahya) Kamu zararı açısından en çarpıcı REKOR örneklerden biri ise Zafer Havalimanıdır. Bu havalimanına 2022 yılı için 1.3 milyon yolcu garantisi verilmesine rağmen sadece 22.000 yolcu uçmuş (% 2 bile değil); bu nedenle devlet UÇMAYAN yolcu başına 1.000 TL’ye yakın halktan – bizden topladığı paralarla yandaş işletmecilere ödeme yapmak zorunda kalmıştır. Bu proje için verilen toplam garanti süresi 29 yıl olup, bu süreçte kamuya toplamda 205 milyon Euro’dan fazla maliyet oluşması beklenmektedir. Yıllara Göre Yolcu Garantileri ve Gerçekleşen Yolcu Sayıları ve Yıl üzerinden Yolcu Garantisi ile gerçekleşen sayı oranıyla YANILMA - Sapma Oranı KORKUNÇ boyurtlarda - SOYGUN olduğunu gösteriyor  Örneğin Zafer havalimanı: 2012 yılında 850.000 taahhüt edili alandan uçan yolcu sadece 3.181 bu %99,6 ilave farkın halk cebinden toplanan vergilerle ödeneceği anlamına gelirken 2020 yılında artışla 1.279.352 yolcu garantisi verili alandan % 98.7 YANILMA payı ile sadece 16.645 kişi uçmuş, Bu rakamlar 2025 yılı ilk 4 ayında taahhüt edili 439.244 yerine sadece 12.613 kişi uçarak DÜNYADA EŞSİZ %97.1 yanılma payı ile rekor tazelemiştir. Zafer Havalimanı'nın yapım maliyeti € 50 milyon. Ancak, 2012-2024 yılları arasında işletmeci firmaya yapılan garanti ödemeleri toplamı € 71 milyon'a ulaşmıştır. 2044 yılına kadar yapılacak toplam garanti ödemesinin € 208 milyonu bulması beklenmektedir.   Oysa: toplamda 552 hava limanları olan Çin'de ‘yıllık 2 ila 5 milyon yolcu kapasiteli’ inşaat maliyeti, projenin bulunduğu bölge, coğrafi koşullar, altyapı gereksinimleri ve inşaat standartlarına bağlı olarak değişiklik göstersede ortalama $ 85 - 115 milyon arasındadır. Örnek Projeler Yıllık 2. Milyon kapasiteli - Shangrao Sanqingshan Havalimanı (Jiangxi Eyaleti): 2,400 m pist ve 6,000 m2 terminal binasına sahip 2017 de yapılan havalimanı İnşaat maliyeti $ 105 milyon olarak gerçekleşmiştir. Yıllık 4.6 milyon kapasiteli - Xuzhou Guanyin Uluslararası Havalimanı, 2018 yılında açıldı, yıllık  milyon yolcu kapasitesine sahip alanın inşaat maliyeti yaklaşık $ 102 milyon olarak gerçekleşmiştir. Yıllık 5.2 milyon kapasiteli Shangrao Sanqingshan Havalimanı: 2017 yılında hizmete giren bu havalimanı, 2,400 metrelik bir piste ve 6,000 metrekarelik terminal binasına sahiptir. İnşaat maliyeti $ 105 milyon olarak gerçekleşmiştir.   Otoyollar Kuzey Marmara Otoyolu Toplam uzunluk: 436 km - Yapım maliyeti: 8 milyar dolar olan kan emici otoyolda dünya fiyatlarının 16 kat fazlası – Km başına $ 17,28 milyon korkunç fahiş fiyatlar, halka Ek Maliyet olarak yansıyor. Bazı bölümlerde günde 100.000 Araç geçiş garantisi: verilen otoyol için ortalama kullanım % 30’un altında olmasına rağmen halkın cebinden vergi olarak çıkan paralarla Devletin yandaş müteahhitlere yaptığı yıllık garanti ödemesi: Yaklaşık 2.5 milyar TL, toplamda 20 yıl boyunca enflasyon artışına göre daha da fazla artacak rakam: yaklaşık 50 milyar TL Kıyaslama yapıldığında Çin'de Otoyol İnşaat Maliyetleri ise, Genel Ortalama: genellikle kilometre başına ortalama $ 1,3 milyon tutarken,  ülkemizde bu rakamın km başına $ 17.8 milyon olması asla kabul edilemez soygundur.   Özetle: Bu modelle yapılan projelerin tamamı değerlendirildiğinde, devletin bugüne dek bu tür garanti farkları için ödediği toplam meblağın 60–80 milyar dolar seviyesinde olduğu, sözleşme süresi boyunca bu yükün 150–200 milyar dolar düzeyine çıkabileceği öngörülmektedir. Özellikle döviz kuru üzerinden yapılan garantiler, TL’nin değer kaybı nedeniyle kamu zararı etkisini katbekat artırırken Uzun Vadeli Borçlanma ve Nesiller Arası Yük Transferi kamuya yüklenen garanti geçiş, hasta, yolcu sayısı gibi kalemler gerçekleşmediğinde, farklar şirketlere dövizle ve uzun vadeli sözleşmelerle ödeniyor. Bu durum: Devlet bütçesinde çok ağır yük oluşturmakta, kişi başına verdiğimiz DÜNYANIN EN FAZLA VERGİSİ dışında Gelecek kuşaklara borç devretmekte ve Vergi adaleti ve kamu hizmeti ilkesini zedelemektedir. Köprü, Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle inşa edilmiş olup, işletme süresi 2035 yılına kadar devam edecektir. Bu süre zarfında devlet, günlük 40.000 araç geçiş garantisi vermiştir. Ancak, köprüden geçen araç sayısı bu garantinin altında kaldığı için devlet, işletmeci firmaya garanti ödemeleri yapmaktadır. Soyula soyula sonumuz hayrola