SAFAHAT kitabının özeti
Mehmet Âkif Ersoy'un Safahat adlı eseri, Türk edebiyatının en önemli manzum eserlerinden biridir. Toplam yedi kitaptan oluşan bu külliyat, milli ve manevi değerleri, toplumsal sorunları, İslami duyarlılıkları ve dönemin siyasi olaylarını ele alır.:
Safahat "haller, görüntüler, sahneler" anlamına gelir ve 7 kitaptan oluşur: Ana Temaları: İman ve ahlak, Milli mücadele ruhu, Batılılaşmanın yanlış anlaşılması, Fakirlik ve cehaletle mücadele, Gençliğin önemini vurgular
Birinci Kitap: Safahat (1911) Öne Çıkan Şiirler ve Mesajlar:
"Köse İmam": Din istismarını eleştirir.
"Hasır": Yoksulluğun acı yüzünü anlatır.
"Dirvas": Ahlaki çöküşe dikkat çeker.
"Mezarlık": Ölüm ve dünya hayatının geçiciliği vurgulanır.
"Bayram": Toplumdaki ikiyüzlülük eleştirilir.
Özetle: Mehmet Âkif, bu bölümde Osmanlı toplumunun çürüyen yönlerini gözler önüne serer. Din tüccarları, ahlaksız zenginler, batı hayranlığıyla kendini kaybeden gençler gibi tipleri eleştirir.
İkinci Kitap: Süleymaniye Kürsüsünde (1912) Konusu: Bir vaizin ağzından İslam dünyasının durumu anlatılır. Ana Fikirler:
"İlimsiz din olmaz" – Dinin doğru anlaşılması için ilim şarttır.
"Batı taklitçiliği yıkım getirir" – Körü körüne batılılaşma eleştirilir.
"Müslümanların geri kalma sebepleri" – Cehalet, tembellik ve birlik eksikliği.
En Önemli Bölüm "Alınlar terlemeden kazanılan ekmek haramdır" sözü burada geçer.
Üçüncü Kitap: Hakkın Sesleri (1913) Balkan Savaşı'nın acıları işlenir.
"Cenk Türküsü" şiirinde vatan sevgisi vurgulanır.
"Hakkın Sesleri" bölümünde Allah’a yakarış ve sabır tavsiye edilir. Özetinde: Âkif, bu kitapta Balkan faciasının nedenlerini sorgular ve Müslümanların uyanış çağrısı yapar.
Dördüncü Kitap: Fatih Kürsüsünde (1914). Fatih Camii'nde bir konuşma şeklinde yazılmıştır.
Gençliğe seslenir "Cehaleti yenin, çalışın, birlik olun!" ve "Batının teknolojisini alın, ahlaksızlığını değil!" gibi içinde Önemli Şiir "Azim ve Sabır" ve Umutsuzluğa kapılmamak gerektiği anlatılır.
Beşinci Kitap: Hatıralar (1917), Evliya çelebi gibi Garp ve Şark’ı -Doğu ve Batıyı görmüş Âkif’in: Mısır, Berlin ve Medine yolculuklarından izlenimler "Necid Çöllerinde" şiiri, İslam kardeşliğini vurgular "El-Uksur’da" şiirinde medeniyet eleştirilir. Özetle: Bu bölümde şair, farklı İslam coğrafyalarındaki durumu anlatır ve ümmet bilincini canlı tutmaya çalışır.
Altıncı Kitap: Âsım (1924) En meşhur bölümlerden biri. Hocazade ile Köse İmam arasındaki diyaloglar şeklinde ilerler "Âsım’ın Nesli" kavramı burada geçer "Çalışkan, imanlı, bilgili ve vatansever gençlik" idealize edilirken Milli Mücadele ruhu işlenir. Önemli Alıntı "Tek dişi kalmış canavar" İlimde bizi fersahlarca geçmiş Batı medeniyetinin aynı zamanda uzak durulması gerek sömürgeci yüzü böyle tasvir edilir.
Yedinci Kitap: Gölgeler (1933) Âkif’in son dönem şiirleri Daha hüzünlü ve düşünceli bir üslupla yazılmış hallerini tanımlarken "Secde" şiirinde Allah’a sığınma vardır "Birlik" şiirinde İslam birliği vurgulanır. Özetinde: şairin ölüm ve ebediyet üzerine düşüncelerini yansıtır.
Sonuç olarak: Safahat’ın Edebi ve Fikri Değeri açısından Aslen Arnavut olan İstiklal Marşı şairinin vatan, millet ve din sevgisini yansıtırken verdiği Önemli Mesajlar "Cehalet en büyük düşmandır, Çalışmadan kurtuluş olmaz, Gençler, vatanın geleceğidir, " İnmemiştir hele Kuran, bunu hakkıyla bilin / Ne mezarlıkta okunmak ne de fal bakmak için!, Allah’a dayan, sa’ye sarıl, hikmete ram ol / Yol varsa budur, bilmiyorum başka çıkar yol, Zulmü alkışlayamam, zalimi asla sevemem" … temalarını işleyen Safahat, bir hayat rehberi, bir uyanış çağrısıdır. Mehmet Âkif, bu eserle Türk milletine hem ahlaki hem de milli bir yol haritası sunmuştur.