VICTOR HUGO - SEFİLLER (LES MISÉRABLES)
Bugün İKONİK Kitaplardan ele aldığımız Les Miserables - SAFİLLER aslında en çok okunan dünya klasiklerindendir. Fransa Besançon doğumlu – Paris’te 2 milyon kişinin katıldığı cenazesiyle ünlü Resimleri kadar, Notre Dame kamburu eseride ünlü yazar Victor Hugo 1862 Sefiller, eseri Fransız toplumunun 19. yüzyıl başlarındaki ahlaki, sosyal ve siyasal yapısını sorgulayan bir başyapıttır. Roman: yoksulluk, adalet, merhamet ve insanlık onuru temalarını işlerken, bir yandan da Fransız Devrimi sonrası toplumun yeniden şekillenişini gözler önüne serer. Ana karakter Jean Valjean’ın yaşam serüveni üzerinden bireysel kurtuluşun, vicdanın ve toplumsal dönüşümün izleri sürülür.
1. Eserin Genel Yapısı ve Tarihsel Arka Plan
Roman (Sosyal, Tarihi, Dram) Ana Temaları: Adalet ve merhamet, Toplumsal eşitsizlik, Din ve ahlak, 1789 devrimi ile altüst olan Fransa’nın 19. yüzyıl siyasi çalkantılarını işlenen kitapta Önemli Karakterler: Jean Valjean – Eski mahkûm, merhametle yeniden doğan adam, Javert – Adaletin katı yüzü, Fantine – Ezilen bir kadın, Cosette – Masumiyetin simgesi, Marius – Devrimci genç, Thénardierler – Ahlaksız fırsatçılar
2. JEAN VALJEAN'IN HİKÂYESİ (1815)
Bir Ekmek İçin Mahkûm olan Jean Valjean, aç yeğenlerini doyurmak için bir ekmek çalar ve 5 yıl hapis cezası alır. Kaçma girişimleri nedeniyle cezası 19 yıla çıkar. Hapisten çıktığında toplum tarafından dışlanır, kimse ona iş vermez.
Piskopos Myriel Merhamet ile ona kapısını açar ve yemek verir. Fakat Valjean, gümüş eşyaları çalar ama yakalanır. Piskopos, polise "Bu eşyaları ben hediye ettim" diyerek onu kurtarır ve "Ruhunu Tanrı’ya satın aldım" der ve bu olay, Valjean’ın hayatını değiştir.
3. FANTİNE’IN TRAJEDİSİ VE VALJEAN’IN YENİDEN DOĞUŞU
Çileli Fantine, sevgilisi tarafından terk edilir ve kızı Cosette’yi bırakacak yer arar. Thénardierler, Cosette’yi alır ama ona köle gibi davranırlar. Fantine, saçlarını satar, dişlerini söktürür ve fahişeliğe düşer. Valjean’ın Fantine’ı Kurtarması Valjean, Montreuil-sur-Mer kasabasında Mösyö Madeleine adıyla zengin bir iş adamı olur. Fantine, bir adam tarafından saldırıya uğrayınca Valjean onu korur ve hastaneye yatırır. Javert (polis müfettişi), Valjean’ın eski mahkûm olduğunu öğrenir ve onu tutuklamak ister. Fantine ölür, Valjean kaçar ve Cosette’yi kurtarmaya yemin eder.
4. COSETTE’NİN KURTULUŞU
Thénardierlerin Kötülüğü: Thénardierler, Cosette’yi bir hizmetçi gibi çalıştırır ve Fantine’ın gönderdiği paraları çalar. Küçük Cosette, karanlıkta su taşımaya zorlanır ("Issız Ormanda Su Kuyusu" sahnesi).
Valjean Cosette’yi Kurtarır: Valjean, Thénardier’e büyük bir para ödeyerek Cosette’yi alır. Paris’e kaçarlar, Javert onları takip eder. Bir manastıra sığınırlar ve Cosette güvende büyür.
5. DEVRİM VE AŞK (1832)
Marius ve Cosette’nin Aşkı: Marius Pontmercy, devrimci bir gençtir. Cosette’yi görür ve ona âşık olur. Valjean, bu ilişkiyi başta engeller (Javert’ten şüphelenir).
Haziran Ayaklanması (1832) Fransız gençler, cumhuriyet için barikatlar kurar. Éponine (Thénardier’in kızı), Marius’u sever ama karşılık görmez. Marius, barikatta savaşır, Valjean onu kurtarır. Javert, isyancılar tarafından yakalanır ama Valjean onu serbest bırakır.
6. JAVERT’İN İÇ HESAPLAŞMASI VE ÖLÜMÜ
Javert "Yasalar her zaman haklı mıdır?" diye sorgularken Valjean’ın merhameti onu büyüler fakat sonunda Kendini Seine Nehri’ne atarak intihar eder.
7. SON YÜZLEŞME VE VALJEAN’IN ÖLÜMÜ
Marius, Valjean’ın geçmişini öğrenir ve ona mesafeli davranır. Valjean yalnız kalır, hastalanır. Marius, gerçeği anlar ve Cosette ile birlikte onu son anlarında yalnız bırakmaz ve Valjean huzur içinde ölürken, Piskopos Myriel’in verdiği şamdanları hatırlar.
8. TEMALAR VE SOSYAL ELEŞTİRİLER
Adalet Sisteminin Acımasızlığı Valjean’ın bir ekmek için 19 yıl hapis yatması ana tema olurken, Merhametin Gücü Piskopos Myriel’in Valjean’ı dönüştürmesi, Yoksulluğun İnsanlık Dışı Yüzü Fantine’ın saçlarını satması, Cosette’nin ezilmesi, Devrim ve Gençlik İdealleri 1832 Ayaklanması, Din ve Ahlak Valjean’ın "iyi bir insan" olma mücadelesi işlenir.
9. ÖNEMLİ ALINTILAR
Eserde "Geceyarısı bile gelse, Tanrı’nın saati daima doğruyu gösterir, Bir insanın ruhunu karanlığa gömmek, bir ekmek çalmaktan daha büyük suçtur, Sevgi, bir çocuğun gülüşünde saklıdır" önemli cümleler vardır.
SONUÇ: SEFİLLER NEDEN KLASİKTİR ?
Çünkü: İnsan ruhunun derinliklerine iner. Toplumsal adaletsizliği gözler önüne serer. Merhametin ve bağışlamanın gücünü anlatır. Unutulmaz karakterleriyle edebiyat tarihine kazıdığı eserde Victor Hugo "Yasalar mı, insanlık mı?" sorusunu sorar ve okuyucuya "En büyük adalet, merhamettir" mesajını verirken ROMANIN FELSEFİ YORUMU VE BUGÜNE MESAJI: Sefiller, yalnızca bir roman değil; toplumsal vicdanın manifestosudur. Victor Hugo, bireyin geçmişine rağmen değişebileceğini, iyilikle aydınlanabileceğini savunur. Jean Valjean’ın hayatı, merhametin dönüştürücü gücünü, adaletin ancak vicdanla dengelenebileceğini gösterir. Bugün dahi, eşitsizlikler ve adalet arayışları devam ettikçe, bu roman güncelliğini korur. Hugo’nun amacı yalnızca bir hikâye anlatmak değil, toplumlara vicdanlarını sorgulatmaktır.