Sessiz Bir Kopuşun Anatomisi Gençlerin Dinden Uzaklaşması: İnanç Zayıflığı mı, Din Görevlilerinin Yetersizliği mi ? Türkiye’nin son yirmi yılında, sosyologların sıkça dile getirdiği bir gerçek var: Gençler dinle olan ilişkilerini yeniden tanımlıyor. Bu durum, sadece “inançsızlık” ya da “bozulma” olarak yorumlanamayacak kadar derin. Üniversite kampüslerinde, sosyal medya tartışmalarında ya da YouTube sohbetlerinde gençlerin dile getirdiği ortak bir duygu öne çıkıyor: “Dini konular bize dokunmuyor.” Artık birçok genç, doğuştan edindiği inanç sistemine değil, kişisel deneyim ve rasyonel sorgulama yoluyla şekillenen bir maneviyat anlayışına yöneliyor. Bu eğilim, Batı’da “deizm” veya “agnostisizm” olarak adlandırılırken, Türkiye’de daha çok “kalpten inanmak ama kurumsal dinden uzak durmak” biçiminde görülüyor. Peki, bu kopuşun asıl nedeni gençlerin inançsızlaşması mı, yoksa dinî kurum ve görevlilerin çağın diliyle konuşamaması mı ? kimse tartışmıyor. İnanç Zayıflığı mı, Sorgulama Cesareti mi? Bazı sığ akıl çevreler gençlerin dine ilgisizliğini “iman zayıflığı” olarak görür. Oysa sosyolojik veriler, bunun tam tersini gösteriyor: Gençler aslında inanma ihtiyacını değil, anlam arayışını kaybediyor. Yani sorun “inançsızlık” değil, “inancın anlamını kaybetmesi” derken aslında bir gencin “Allah’a inanıyorum ama onun adına konuşan insanlara, ülke talanına – Türk malı otomobiller varken, herbiri yüzlerce kişiyi ev sahibi yapacak değerde lüks ithal otomobiller kullanan bakanlar, meclisteki vekilleri refah içinde yaşarken, asıl olan milleti aç,  orman yangınları için tek uçağımız yokken akepeli cumhurbaşkanının onlarca uçağı olması, nerden buldun yasası kaldırıldıktan sonra ülkenin DÜNYA NARKOTIİ MERKEZİ oluşuna, uyuşturucuların ilkokullarda satışına, merdivenaltı kaçak kuran kurslarında küçük çocuklara tecavüze, fakire - fukaraya, işsize, açlık ve yoksulluk sınırında olan ülke çoğunluğuna sessiz …. diyanet işlerine güvenmiyorum” cümlesi çok şeyi özetliyor Bu kuşak; dijital, hızlı düşünen, sorgulayan, bilgiye saniyeler içinde ulaşan artık ÇAĞ olarak tanımlanan Hz. Yapay Zeka dönemine ait bir kuşak. Onlara göre “inanmak” artık sadece ritüellerle sınırlı değil; etik, adalet, çevre, toplumsal eşitlik gibi modern değerlerle uyumlu olmalı. Eğer din bu alanlarda sessiz kalıyor ya da çelişkili görünüyorsa, gençler geri çekiliyor. Yani mesele, imanın değil, temsilin krizi. Gençler Tanrı’ya değil; Tanrı adına konuşan sistemlere güvenmiyor. Din Görevlileri ve Eğitim Sorunu Türkiye’de 89.817 cami, günlük mesaisi 5 vakit namaz için sadece 2 saat olan YÜZBİNLERCE din görevlisi var. Ancak Diyanet’in yayınladığı istatistikler, halkın din görevlilerini “yeterince donanımlı ve çağın ihtiyaçlarına uygun” bulmadığını gösteriyor. Birçok genç, hutbelerde dinlediği okuyanın bile manasını anlamadığı arapça dualarla hayatıyla bağlantı kuramıyor. Yapay zekâ, iklim krizi, kadın-erkek eşitliği, dijital bağımlılık gibi çağın sorunları, çoğu vaazda yer bulamıyor. Bir imamın sesi hâlâ 1960’ların dilinde yankılanıyor; ama dinleyici artık 2025’in dünyasında yaşıyor. Aradaki bu “dil uçurumu”, dinin mesajını duygusal değil tarihsel bir kalıba hapsediyor.  Onun için Birçok genç “imamlar klaracahil, modern tıp – teknoloji, felsefe, psikoloji, sosyoloji bile bilmiyor” diyor. Oysa inancın çağdaş temsilcisi, artık yalnızca dini bilgiyle değil, insanı anlama gücüyle de ölçülüyor. İmam, sadece dua ettiren kişi değil; toplumu birleştiren rehber olmalı. Ne var ki, din görevlilerinin bir kısmı hâlâ PAPAĞAN misali hafsalasına kaydettiği HAFIUZ - ezber merkezli bir eğitimden geliyor. Bu da genç kuşağın diline, ruhuna, kaygısına erişimi zorlaştırıyor. Sosyal Medya ve Dijital Kuşak: İnancın Yeni Sınavı Dijital çağ, inancı da dönüştürüyor. Bir genç, YouTube’da din üzerine binlerce farklı yoruma ulaşabiliyor. Bir kısmı bilimsel, bir kısmı dogmatik, bir kısmı alaycı. Bu bilgi fırtınasında yönünü bulamayan genç, genellikle iki yola savrulurken: Ya radikal bir sorgulama başlatıyor, ya da sessizce uzaklaşıyor. Oysa bu süreç, aynı zamanda büyük bir fırsat. Çünkü genç kuşak artık “emredildiği için değil, anlayarak inanmak isteyen” bir kuşak. Eğer din görevlileri ve kurumlar bu sorgulamayı tehdit değil, gelişim fırsatı olarak görselerdi, bugün çok daha güçlü bir manevi bağ kurulabilirdi. Diyanet işlerinin kurucusu, kendi parasıyla Elmalılı Hamdiye Kuranı Türkçeye çevirten Ulu önder – Atatürk’ün “Din lüzumlu bir müessesedir. Dinsiz milletlerin devamına imkân yoktur. Ancak din, Allah ile kul arasındaki bağlılıktır; bunu menfaat vasıtası haline getirenler iğrençtir” sözü çok anlamlıdır ve bu söz, aslında çağdaş Türkiye’nin din algısını özetler: İnanç bireysel, ahlaki ve özgür olmalı; devlet ya da kurumların tekeline bırakılmamalı. Çözüm: Dini Yeniden Anlatmak, İnancı Yeniden Hissettirmek Türkiye’de gençlerle din arasındaki mesafeyi azaltmanın yolu, korkutmak veya dayatmak değil; konuşmak, dinlemek ve yenilemektir. Din görevlileri, felsefe ve psikoloji eğitimi almalı; gençlerin yaşam biçimlerini yargılamadan anlamaya çalışmalıdır. Hutbeler, ezberden değil; hayatın içinden konuşmalıdır. İmam kürsüden çoğunluğu aç halka “sabır” derken, o mahalledeki gencin işsizlikle, yoksullukla, kimlik bunalımıyla mücadele ettiğini bilmiyorsa, o vaaz boşa gider. Çünkü Din, kitapta değil; kalpte yaşar. Gençler için iman, artık sadece camide değil; üniversite koridorunda, sokakta, sosyal medyada, arkadaş sohbetinde sınanıyor.  Bu yüzden din görevlilerinin görevi, öğüt vermek değil, anlamaya çalışmaktır ve en önemlisi, dindarlığı “yasaklar zinciri” değil, erdemli yaşamın güzelliği olarak anlatmaktır. Sonuç: Umutsuzluk Değil, Yeniden Doğuş Türkiye’de gençlerin dine mesafesi, aslında toplumun kendi aynasıdır. Bu durum ne yalnızca gençlerin suçu, ne de tamamen din adamlarının eksikliğidir. Bu, bir anlatım krizi, bir duygu kopukluğudur. Ama her kopuş, bir yeniden buluşmanın da başlangıcı olabilir. Bugünün Hz Yapay Zeka çağı gençleri, samimiyeti tanır. Gerçek inancı, vicdanı olanı hisseder.  Eğer din görevlileri onlara tepeden değil, yan yana yürüyerek yaklaşırsa; eğer din, korkunun değil sevginin ve aklın rehberliğinde anlatılırsa — o zaman yeni bir manevi uyanış başlayabilir. Çünkü din, korkuyla değil, anlamla yaşar ve anlam, her kuşağın kendi diliyle yeniden yazılır.   Sessiz Bir Kopuşun Anatomisi Gençlerin Dinden Uzaklaşması: İnanç Zayıflığı mı, Din Görevlilerinin Yetersizliği mi ? Türkiye’nin son yirmi yılında, sosyologların sıkça dile getirdiği bir gerçek var: Gençler dinle olan ilişkilerini yeniden tanımlıyor. Bu durum, sadece “inançsızlık” ya da “bozulma” olarak yorumlanamayacak kadar derin. Üniversite kampüslerinde, sosyal medya tartışmalarında ya da YouTube sohbetlerinde gençlerin dile getirdiği ortak bir duygu öne çıkıyor: “Dini konular bize dokunmuyor.” Artık birçok genç, doğuştan edindiği inanç sistemine değil, kişisel deneyim ve rasyonel sorgulama yoluyla şekillenen bir maneviyat anlayışına yöneliyor. Bu eğilim, Batı’da “deizm” veya “agnostisizm” olarak adlandırılırken, Türkiye’de daha çok “kalpten inanmak ama kurumsal dinden uzak durmak” biçiminde görülüyor. Peki, bu kopuşun asıl nedeni gençlerin inançsızlaşması mı, yoksa dinî kurum ve görevlilerin çağın diliyle konuşamaması mı ? kimse tartışmıyor. İnanç Zayıflığı mı, Sorgulama Cesareti mi? Bazı sığ akıl çevreler gençlerin dine ilgisizliğini “iman zayıflığı” olarak görür. Oysa sosyolojik veriler, bunun tam tersini gösteriyor: Gençler aslında inanma ihtiyacını değil, anlam arayışını kaybediyor. Yani sorun “inançsızlık” değil, “inancın anlamını kaybetmesi” derken aslında bir gencin “Allah’a inanıyorum ama onun adına konuşan insanlara, ülke talanına – Türk malı otomobiller varken, herbiri yüzlerce kişiyi ev sahibi yapacak değerde lüks ithal otomobiller kullanan bakanlar, meclisteki vekilleri refah içinde yaşarken, asıl olan milleti aç,  orman yangınları için tek uçağımız yokken akepeli cumhurbaşkanının onlarca uçağı olması, nerden buldun yasası kaldırıldıktan sonra ülkenin DÜNYA NARKOTIİ MERKEZİ oluşuna, uyuşturucuların ilkokullarda satışına, merdivenaltı kaçak kuran kurslarında küçük çocuklara tecavüze, fakire - fukaraya, işsize, açlık ve yoksulluk sınırında olan ülke çoğunluğuna sessiz …. diyanet işlerine güvenmiyorum” cümlesi çok şeyi özetliyor Bu kuşak; dijital, hızlı düşünen, sorgulayan, bilgiye saniyeler içinde ulaşan artık ÇAĞ olarak tanımlanan Hz. Yapay Zeka dönemine ait bir kuşak. Onlara göre “inanmak” artık sadece ritüellerle sınırlı değil; etik, adalet, çevre, toplumsal eşitlik gibi modern değerlerle uyumlu olmalı. Eğer din bu alanlarda sessiz kalıyor ya da çelişkili görünüyorsa, gençler geri çekiliyor. Yani mesele, imanın değil, temsilin krizi. Gençler Tanrı’ya değil; Tanrı adına konuşan sistemlere güvenmiyor. Din Görevlileri ve Eğitim Sorunu Türkiye’de 89.817 cami, günlük mesaisi 5 vakit namaz için sadece 2 saat olan YÜZBİNLERCE din görevlisi var. Ancak Diyanet’in yayınladığı istatistikler, halkın din görevlilerini “yeterince donanımlı ve çağın ihtiyaçlarına uygun” bulmadığını gösteriyor. Birçok genç, hutbelerde dinlediği okuyanın bile manasını anlamadığı arapça dualarla hayatıyla bağlantı kuramıyor. Yapay zekâ, iklim krizi, kadın-erkek eşitliği, dijital bağımlılık gibi çağın sorunları, çoğu vaazda yer bulamıyor. Bir imamın sesi hâlâ 1960’ların dilinde yankılanıyor; ama dinleyici artık 2025’in dünyasında yaşıyor. Aradaki bu “dil uçurumu”, dinin mesajını duygusal değil tarihsel bir kalıba hapsediyor.  Onun için Birçok genç “imamlar klaracahil, modern tıp – teknoloji, felsefe, psikoloji, sosyoloji bile bilmiyor” diyor. Oysa inancın çağdaş temsilcisi, artık yalnızca dini bilgiyle değil, insanı anlama gücüyle de ölçülüyor. İmam, sadece dua ettiren kişi değil; toplumu birleştiren rehber olmalı. Ne var ki, din görevlilerinin bir kısmı hâlâ PAPAĞAN misali hafsalasına kaydettiği HAFIUZ - ezber merkezli bir eğitimden geliyor. Bu da genç kuşağın diline, ruhuna, kaygısına erişimi zorlaştırıyor. Sosyal Medya ve Dijital Kuşak: İnancın Yeni Sınavı Dijital çağ, inancı da dönüştürüyor. Bir genç, YouTube’da din üzerine binlerce farklı yoruma ulaşabiliyor. Bir kısmı bilimsel, bir kısmı dogmatik, bir kısmı alaycı. Bu bilgi fırtınasında yönünü bulamayan genç, genellikle iki yola savrulurken: Ya radikal bir sorgulama başlatıyor, ya da sessizce uzaklaşıyor. Oysa bu süreç, aynı zamanda büyük bir fırsat. Çünkü genç kuşak artık “emredildiği için değil, anlayarak inanmak isteyen” bir kuşak. Eğer din görevlileri ve kurumlar bu sorgulamayı tehdit değil, gelişim fırsatı olarak görselerdi, bugün çok daha güçlü bir manevi bağ kurulabilirdi. Diyanet işlerinin kurucusu, kendi parasıyla Elmalılı Hamdiye Kuranı Türkçeye çevirten Ulu önder – Atatürk’ün “Din lüzumlu bir müessesedir. Dinsiz milletlerin devamına imkân yoktur. Ancak din, Allah ile kul arasındaki bağlılıktır; bunu menfaat vasıtası haline getirenler iğrençtir” sözü çok anlamlıdır ve bu söz, aslında çağdaş Türkiye’nin din algısını özetler: İnanç bireysel, ahlaki ve özgür olmalı; devlet ya da kurumların tekeline bırakılmamalı. Çözüm: Dini Yeniden Anlatmak, İnancı Yeniden Hissettirmek Türkiye’de gençlerle din arasındaki mesafeyi azaltmanın yolu, korkutmak veya dayatmak değil; konuşmak, dinlemek ve yenilemektir. Din görevlileri, felsefe ve psikoloji eğitimi almalı; gençlerin yaşam biçimlerini yargılamadan anlamaya çalışmalıdır. Hutbeler, ezberden değil; hayatın içinden konuşmalıdır. İmam kürsüden çoğunluğu aç halka “sabır” derken, o mahalledeki gencin işsizlikle, yoksullukla, kimlik bunalımıyla mücadele ettiğini bilmiyorsa, o vaaz boşa gider. Çünkü Din, kitapta değil; kalpte yaşar. Gençler için iman, artık sadece camide değil; üniversite koridorunda, sokakta, sosyal medyada, arkadaş sohbetinde sınanıyor.  Bu yüzden din görevlilerinin görevi, öğüt vermek değil, anlamaya çalışmaktır ve en önemlisi, dindarlığı “yasaklar zinciri” değil, erdemli yaşamın güzelliği olarak anlatmaktır. Sonuç: Umutsuzluk Değil, Yeniden Doğuş Türkiye’de gençlerin dine mesafesi, aslında toplumun kendi aynasıdır. Bu durum ne yalnızca gençlerin suçu, ne de tamamen din adamlarının eksikliğidir. Bu, bir anlatım krizi, bir duygu kopukluğudur. Ama her kopuş, bir yeniden buluşmanın da başlangıcı olabilir. Bugünün Hz Yapay Zeka çağı gençleri, samimiyeti tanır. Gerçek inancı, vicdanı olanı hisseder.  Eğer din görevlileri onlara tepeden değil, yan yana yürüyerek yaklaşırsa; eğer din, korkunun değil sevginin ve aklın rehberliğinde anlatılırsa — o zaman yeni bir manevi uyanış başlayabilir. Çünkü din, korkuyla değil, anlamla yaşar ve anlam, her kuşağın kendi diliyle yeniden yazılır.